Max Rooses: Reconstructie van een verspreid archief

Inleiding

Max Rooses (1839-1914) was een Vlaams schrijver, kunsthistoricus, eerste conservator van Museum Plantin-Moretus en leider van de Vlaamse Beweging. Hij kan met recht beschouwd worden als een belangrijk historisch figuur binnen de Vlaamse geschiedenis. Vanwege de diverse rollen die Rooses in de maatschappij bekleedde, is zijn archief verspreid over verschillende instellingen. De grootste delen van het archief bevinden zich in het Letterenhuis, Museum Plantin-Moretus, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen en het Rubenianum. Deze instellingen hebben zich ingezet voor een uniforme en overkoepelende ontsluiting en contextualisering van de verschillende en verspreide delen van Rooses’ archief.

Fasering

De uitvoering van het project was opgesplitst in verschillende fases, elk gekoppeld aan een standplaats in een ander huis. De eerste fase startte in het Letterenhuis waar zich het grootste en meest complex geordende deel van het archief bevindt. De medewerker startte met een korte introductieperiode waarin vooral werd ingelezen in de figuur Max Rooses. Daarna volgde de fase van archiefverwerking: analyse van de verschillende archiefonderdelen, ordening, registratie, selectie van te digitaliseren stukken en de digitalisering zelf. Dit proces herhaalde zich in de andere collectiebeherende instellingen, achtereenvolgens Museum Plantin-Moretus, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen en Rubenianum. Het persoonsrecord van Max Rooses, dat als kapstok dient om alle archiefbeschrijvingen te verbinden, werd doorheen het project steeds aangevuld.

Aan het einde van het project werd er gezocht naar verschillende manieren om de gedigitaliseerde stukken en opgedane kennis rond het archief maximaal te ontsluiten. Er werden enkele artikels gepubliceerd, de resultaten werden in een seminar gepresenteerd aan onderzoekers en er werden verschillende digitale presentaties/tentoonstellingen voorbereid (Google Arts & Culture, webtentoonstelling op de eigen website, collectie.antwerpen.be).

Projectresultaten

Dankzij dit project zijn verspreide archiefstukken van Max Rooses hoogwaardig gedigitaliseerd (in totaal 23.308 beelden) en gekoppeld aan uitgebreide archiefbeschrijvingen. Er zijn grotere lijnen en bewegingen zichtbaar gemaakt rond de figuur van Rooses, waarmee een weg gebaand is voor verder wetenschappelijk onderzoek. De samenwerking tussen de Antwerpse collectiebeherende instellingen is dankzij dit project versterkt. De verschillen in werking die tijdens het project werden blootgelegd, dienden tot het herdenken van eigen procedures of het uniformiseren ervan. Het Rubenianum wist dankzij het project haar oudste archief volledig digitaal te ontsluiten, waarmee het bovendien een nuttige eerste ervaring opdeed rond het digitaliseren van archiefcollecties. Het gehele traject is in een eindverslag in kaart gebracht en kan als dusdanig ter inspiratie dienen voor instellingen die eveneens gezamenlijk een verspreid archief digitaal in kaart willen brengen.

Het eindverslag is raadpleegbaar via de projectendatabank van Faro.

Het project is mogelijk gemaakt dankzij de projectsubsidie 'Inhaalbeweging voor digitale collectieregistratie' van het departement Cultuur, Jeugd en Media van de Vlaamse Gemeenschap.