The Queen in the Studio: Anthony Van Dyck’s Maria de’ Medici

Adam Eaker - 24 maart 2013

In het vroege najaar van 1631, bracht Maria de’ Medici, de verbannen koningin-moeder van Frankrijk, een bezoek aan Antwerpen. Het ontvangstprogramma dat voor haar werd ingericht, omvatte onder meer bezoeken aan de huizen van Rubens en Van Dyck. Bij Anthony van Dyck thuis bezichtigde de koningin zijn schilderijenverzameling en poseerde ze voor een portret waarin ze wordt weergegeven met op de achtergrond de Antwerpse skyline.

Deze lezing vertrok vanuit Van Dycks portret om het atelierbezoek in de zeventiende eeuw onder de loep te nemen. De literatuur telt talrijke verhalen van kunstenaars die tijdens hun werk werden verrast door hun koninklijke opdrachtgevers. Voor Van Dyck was het bezoek van zijn opdrachtgeefster aan zijn atelier echter bijna een choreografie, een performance die hem toeliet zowel zijn eigen reputatie als de status van de portretkunst te promoten.

In zijn lezing bekeek Adam Eaker Van Dycks omarming van de portretkunst en van het poseren in contrast met Rubens’ eerder ongemakkelijke houding ten opzichte van het genre. Daarnaast kwam de nadruk die Van Dyck legde op het poseren en de performatieve benadering van de portretkunst aan bod. Deze zouden uiteindelijk nadelig blijken voor zijn reputatie.

Adam Eaker werkt aan een doctoraat over Van Dycks portretkunst en atelierpraktijk aan Columbia University, New York. Hij brengt het academiejaar 2012-2013 door in het Rubenianum dankzij een fellowship van de Belgian American Educational Foundation.